[ Pobierz całość w formacie PDF ]
w dniu rozwizania stosunku pracy z pracownikiem, wpaty na Pa-
stwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepenosprawnych w wysoko-
Sci pitnastokrotnego przecitnego wynagrodzenia za pracownika
(art. 23 powoanej ustawy).
Czas pracy osoby niepenosprawnej nie moe przekracza 8 go-
dzin na dob i 40 godzin tygodniowo. S to zatem podstawowe nor-
my czasu pracy, jakie przewiduje art. 129 1 k.p. w odniesieniu do
ogóu pracowników. Te normy czasu pracy dotycz jednak tylko
osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepenosprawnoSci, bowiem
czas pracy osoby niepenosprawnej zaliczonej do znacznego lub
umiarkowanego stopnia niepenosprawnoSci nie moe przekracza
7 godzin na dob i 35 godzin tygodniowo. Podany wyej wymiar
czasu pracy obowizuje od dnia nastpujcego po przedstawieniu
pracodawcy orzeczenia o niepenosprawnoSci. Ustawa wprowadza
te zakaz zatrudniania osób niepenosprawnych w porze nocnej
i w godzinach nadliczbowych (art. 15 powoanej ustawy).
Zasad okreSlonych w art. 15 wymienionej ustawy nie stosuje si
do osób niepenosprawnych zatrudnionych przy pilnowaniu mienia,
a take w przypadku gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz
przeprowadzajcy badania profilaktyczne pracowników lub w razie
jego braku lekarz sprawujcy opiek nad t osob wyrazi na to zgo-
d (art. 16 powoanej ustawy), tj. odstpienie w okreSlonym zakre-
sie od ustawowych uregulowa czasu pracy. W tych zatem przypad-
144
kach osoba niepenosprawna moe by zatrudniona w duszym wy-
miarze czasu pracy, np. w systemie równowanych norm czasu pra-
cy, jak równie w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej.
PodkreSli naley, e stosowanie norm czasu pracy okreSlonych
w art. 15 ustawy nie powoduje obnienia wysokoSci wynagrodzenia
pracownika niepenosprawnego wypacanego w staej miesicznej
wysokoSci. Natomiast godzinowe stawki wynagrodzenia zasadnicze-
go, odpowiadajce osobistemu zaszeregowaniu lub zaszeregowaniu
wykonywanej pracy, przy przejSciu na normy czasu pracy okreSlone
w art. 15 ustawy, ulegaj podwyszeniu w stosunku, w jakim pozo-
staje dotychczasowy wymiar czasu pracy do tych norm skróconych
(art. 18 powoanej ustawy).
Pracownicy niepenosprawni maj prawo do dodatkowej prze-
rwy w pracy na gimnastyk usprawniajc lub wypoczynek. Czas
przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy. Wymienio-
na przerwa przysuguje niezalenie od 15-minutowej przerwy w pra-
cy na odpoczynek przewidzianej w art. 134 k.p., któr pracodawca
jest obowizany wprowadzi, jeeli dobowy wymiar czasu pracy pra-
cownika wynosi co najmniej 6 godzin (art. 17 powoanej ustawy).
Pracownikom zaliczonym do znacznego lub umiarkowanego
stopnia niepenosprawnoSci przysuguje dodatkowy urlop wypoczyn-
kowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo
do pierwszego urlopu dodatkowego pracownik taki nabywa po prze-
pracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia go do jednego z tych
stopni niepenosprawnoSci. Ten urlop dodatkowy nie przysuguje
jednak pracownikowi uprawnionemu do urlopu wypoczynkowego
w wymiarze przekraczajcym 26 dni roboczych lub do urlopu do-
datkowego na podstawie odrbnych przepisów (np. kombatantom,
pracownikom NIK, sdziom, prokuratorom). Jeeli jednak wymiar
tego urlopu dodatkowego jest niszy ni 10 dni roboczych, zamiast
tego urlopu przysuguje urlop dodatkowy z tytuu niepenosprawno-
Sci, tj. w wymiarze 10 dni roboczych (art. 19 powoanej ustawy).
Zgodnie z przepisami art. 20 powoanej ustawy, pracownikowi
o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepenosprawnoSci przy-
suguje prawo do zwolnie od pracy z zachowaniem prawa do wy-
nagrodzenia, obliczonego wedug zasad obowizujcych przy ustala-
145
niu ekwiwalentu pieninego za urlop wypoczynkowy, w nastpuj-
cych przypadkach:
1) w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia
w turnusie rehabilitacyjnym, nie czSciej ni raz w roku,
2) w celu wykonania bada specjalistycznych, zabiegów leczni-
czych lub usprawniajcych, a take w celu uzyskania zaopatrzenia
ortopedycznego lub jego naprawy, jeeli czynnoSci te nie mog by
wykonane poza godzinami pracy.
PodkreSli przy tym naley, e czny wymiar urlopu dodatko-
wego przewidzianego w art. 19 ust. 1 ustawy i zwolnienia od pracy
w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym nie moe prze-
kroczy 21 dni roboczych w roku kalendarzowym. Jeeli np. pra-
cownik przebywa na turnusie rehabilitacyjnym przez okres 14 dni
roboczych, wówczas bdzie móg wykorzysta jeszcze 7 dni dodat-
kowego urlopu wypoczynkowego w danym roku kalendarzowym
(zob. F. Maysz, Zatrudnianie osób niepenosprawnych, Pr. Pr. 2005,
nr 5, s. 3 i nast.).
Na jakich warunkach pracodawca lub inny podmiot moe uzy-
ska status zakadu pracy chronionej lub zakadu aktywnoSci za-
wodowej?
Osoby niepenosprawne zatrudniane s przede wszystkim w za-
kadach pracy chronionej i zakadach aktywnoSci zawodowej, na sta-
nowiskach pracy odpowiednio oprzyrzdowanych i dostosowanych
do potrzeb wynikajcych z rodzaju i stopnia niepenosprawnoSci.
Stosownie do przepisów art. 28 powoanej ustawy pracodawca
prowadzcy dziaalnoS gospodarcz przez okres co najmniej 12
miesicy, zatrudniajcy nie mniej ni 25 pracowników w przelicze-
niu na peny wymiar czasu pracy i osigajcy niej wymienione
wskaxniki zatrudnienia osób niepenosprawnych przez okres co naj-
mniej 6 miesicy, uzyskuje status pracodawcy prowadzcego zakad
pracy chronionej, jeeli:
1) wskaxnik zatrudnienia osób niepenosprawnych wynosi:
a) co najmniej 40%, a w tym co najmniej 10% ogóu zatrudnio-
nych stanowi osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego
stopnia niepenosprawnoSci, albo
146
b) co najmniej 30% niewidomych lub psychicznie chorych, albo
upoSledzonych umysowo zaliczonych do znacznego albo umiarko-
wanego stopnia niepenosprawnoSci;
2) obiekty i pomieszczenia uytkowane przez zakad pracy:
a) odpowiadaj przepisom i zasadom bezpieczestwa i higieny
pracy,
b) uwzgldniaj potrzeby osób niepenosprawnych w zakresie
przystosowania stanowisk pracy, pomieszcze higienicznosani-
tarnych i cigów komunikacyjnych oraz speniaj wymagania do-
stpnoSci do nich, a take
3) jest zapewniona doraxna i specjalistyczna opieka medyczna,
poradnictwo i usugi rehabilitacyjne;
4) wystpi z wnioskiem o przyznanie statusu pracodawcy pro-
wadzcego zakad pracy chronionej.
OkolicznoSci wymienione wyej w pkt. 2 stwierdza na wnio-
sek pracodawcy Pastwowa Inspekcja Pracy, z wyjtkiem okolicz-
noSci wymienionych pod lit. b) w stosunku do osób zatrudnionych
w dozorze i ochronie mienia.
Do liczby zatrudnionych pracowników niepenosprawnych (art.
28 ust. 1 pkt 1 powoanej ustawy) zalicza si take osoby niepeno-
sprawne wykonujce prac nakadcz, jeeli ich wynagrodzenie zo-
stao ustalone co najmniej w wysokoSci:
1) najniszego wynagrodzenia w stosunku do wykonawców,
dla których praca nakadcza stanowi jedyne xródo utrzymania,
2) poowy najniszego wynagrodzenia w stosunku do pozosta-
ych wykonawców.
Przez najnisze wynagrodzenie naley tu rozumie minimalne
wynagrodzenie za prac obowizujce w grudniu roku poprzednie-
go, ustalone w trybie okreSlonym ustaw z dnia 10 paxdziernika
2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za prac (DzU nr 200, poz.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]