[ Pobierz całość w formacie PDF ]
większe zlekceważenie przykazań.
Rozwiązanie trudności. 1. Bałwochwalstwo zakłada wewnętrzną niewiarę i dodaje
zewnętrzny niewłaściwy kult. Jeśli natomiast zachodzi tylko zewnętrzne
bałwochwalstwo bez wewnętrznej niewiary, dołącza się grzech zakłamania, jak to
widzieliśmy w osnowie artykułu.
2. Bałwochwalstwo zawiera w sobie wielkie bluznierstwo, zaprzecza bowiem Bogu
najwyższego jedynowładztwa; wiarę zaś czynnie zwalcza.
3. Do istoty kary należy jej sprzeczność z wolą, dlatego grzech będący karą za coś
innego jest bardziej jawny, by dzięki temu człowiek we własnych oczach i w oczach
innych stał się obrzydliwszy, ale nie musi być cięższy. Dlatego grzech przeciw
naturze jest mniejszy niż bałwochwalstwo. Ponieważ jednak bardziej ujawnia się,
stanowi karę za grzech bałwochwalstwa, by człowiek burzący przez bałwochwalstwo
właściwy ład czci Bożej odczuł na sobie przez grzech przeciw naturze hańbiącą
przewrotność własnej natury.
4. Herezja manichejska - również ze względu na sam rodzaj grzechu - jest cięższym
przewinieniem niż inne rodzaje bałwochwalstwa, gdyż bardziej ubliża czci Boga
uznając istnienie dwóch przeciwnych bogów i zmyślając wiele bajek o Bogu. Inne
natomiast herezje uznają tylko jednego Boga i Jego tylko czczą.
5. Zachowanie Starego Prawa w Zakonie Aaski nie jest równe bałwochwalstwu co do
rodzaju grzechu, lecz niemal równe , gdyż jedno i drugie jest gatunkiem zgubnego
zabobonu.
117
Artykuł 4
CZY PRZYCZYNA BAAWOCHWALSTWA JEST W CZAOWIEKU ?
Postawienie problemu. Wydaje się, że przyczyna bałwochwalstwa nie leży w
człowieku, gdyż:
1. W człowieku jest tylko albo natura, albo cnota, albo grzech. Otóż przyczyną
bałwochwalstwa nie może być ani natura ludzka, która uświadamia go, że jest jeden
Bóg i że nie należy składać czci Bożej umarłym ani rzeczom nieżywym; ani cnota,
gdyż dobre drzewo nie może rodzić złych owoców - jak powiedział Chrystus (Mt 7,
18) - ani grzech, gdyż jak powiada Pismo św. (Mądr 14, 27): Niegodnych bowiem
nazwania bałwanów chwalenie wszystkiego złego jest przyczyną i początkiem i
celem . A więc bałwochwalstwo nie ma przyczyny w człowieku.
2. To, co ma przyczynę w człowieku, zachodzi .zawsze we wszystkich ludziach. A
przecież nie zawsze istniało bałwochwalstwo, które poczęło się w drugim okresie
dziejów ludzkich. Początek jego niektórzy przypisują Nemrodowi, który kazał czcić
ogień, już to Ninowi, który kazał czcić obraz swego obca Belego. Podług opowiadania
św. Izydora239), u Greków rzezby przedstawiające ludzi pochodzą od Prometeusza, u
%7łydów zaś od Izmaela. W VI okresie ustało również bałwochwalstwo w znacznej
części. A więc jego przyczyna nie leży w człowieku.
3. Powiada św. Augustyn240), że nikt bez wyjawienia ze strony samego szatana nie
mógł uprzednio wiedzieć tego, czego każdy demon chce, czym się brzydzi, jakim go
wzywać imieniem, co go zniewala. Stąd zrodziły się różne praktyki czarnoksięskie i
czarnoksiężnicy. Otóż to samo można powiedzieć o bałwochwalstwie, którego
przyczyna wobec tego nie leży w człowieku.
Ale z drugiej strony Pismo św. (Mądr 14, 14) powiada: Nie było bożków na początku
... zjawiły się na świecie przez ludzką głupotę .
Odpowiedz. Dwojaka jest przyczyna bałwochwalstwa: pierwsza - przysposabiająca, i
ta pochodzi ad człowieka w trojaki sposób: 1) z nieuporządkowania uczucia w miarę
jak ludzie zbytnio kochając lub poważając jakiegoś człowieka cześć Bożą mu oddają.
O tej przyczynie mówi Pismo św. (Mądr 14, 15) Ojciec w przedwczesnym żalu
pogrążony sporządził obraz młodo zabranego dziecka i odtąd jako boga czcił ongi
zmarłego człowieka, a dla poddanych ustanowił wtajemniczenia i obrzędy; a z
biegiem czasu ten zakorzeniony, bezbożny zwyczaj zachowywano jak prawo i
władców posągi czczono na rozkaz ... i ta się stało sidłem dla żyjących, że ludzie,
ulegając nieszczęściu lub władzy, nadali Imię niepowtarzalne kamieniom i drewnom .
Drugą przyczyną jest to, że człowiek z natury lubuje się w obrazach, jak twierdzi
Filozof 241). Kiedy bowiem ludzie pierwotni widzą obraz człowieka, wykonany
dzięki staraniom artysty w sposób udatny, wówczas skłonni są oddawać mu cześć.
Dlatego czytamy w Piśmie św. (Mądr 13, 11): ,;Oto jakiś cieśla wyciął odpowiednie
drzewo ... i obrobiwszy ładnie ... odtworzył w nim obraz człowieka lub uczynił podo-
bnym do jakiego marnego zwierzęcia ... na ścianie umieścił przytwierdzając
gwozdziem. Zatroszczył się więc o niego, żeby czasem nie spadł, wiedząc, że sam
118
sobie pomóc nie zdoła ... Ale gdy się modli w sprawie swego mienia, swych
małżeństw i dzieci, nie wstydzi się modlić do bezdusznego .
Trzecia przyczyna to nieznajomość prawdziwego Boga, na którego wielkość nie
zważając, ludzie oddają cześć boską stworzeniom ze względu na ich piękność lub
moc. Dlatego Pismo św. mówi o nich (Mądr 7.3, 1): A głupi z natury wszyscy ludzie,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]