[ Pobierz całość w formacie PDF ]
urz dników (nie uwzgl dniono tu wszelkich dochodów wynikaj cych z piastowania danego urz du,
bo to odr bny temat312) i administracji pomocniczej (pisarza, wrotnych, kata, pasterzy, pacho ków,
tr baczy), funkcjonowania w adz miejskich (wyjazdy, papier do kancelarii, wosk), miejsc u yteczno-
ci publicznej (ratusza, a ni, zegara, murów, bram, studni, bruków, stawów, fos itp.). Inwestowano
wi c w gospodark , o czym mo e wiadczy nowy staw, dbano o stan murów miejskich i bram, kana-
296
S. Cynarski, Zygmunt August, wyd. II przejrzane, Wroc aw 1997, s. 63 64.
297
M. Duczmal, Jagiellonowie..., s. 84., 340
298
WKR 3, s. 763. Na pocz tku 1566 r. królowa Katarzyna tak e mia a przebywa w Wieluniu i tu, wedle rozsiewanych
przez propagand habsbursk , mia o doj do prób otrucia jej wi niami W mie cie przebywa a tak e jesieni tego r., sk d
8 pa dziernika wyjecha a do Wiednia; M. Duczmal, Jagiellonowie..., s.357 358.
299
WKR 1, k. 252v.
300
WKR 1, k. 263v 265, 291v. D ug Wszo kowi sp acono w 1536 r.; Archiwum Diecezjalne we W oc awku, Akta Konsysto-
rza Wielu skiego 3, k. 438v 439.
301
WKR 1, k. 45.
302
WKR 1, k. 56v.
303
WKR 1, k. 58.
304
WKR 2, s. 38-39.
305
WKR 2, s. 256.
306
WKR 2, s. 292.
307
WKR 2., s. 393.
308
WKR 2, s. 436.
309
WKR 3, s. 21.
310
WKR 3, s. 320.
311
WKR 3, s. 842.
312
M. Bogucka. H. Samsonowicz, Dzieje miast ..., s. 457 458.
68
lizacj miasta, brukowanie ulic. Wida po tym, e miasto si rozwija a. Zarysowa si wi c szeroki
zakres wydatków miasta, podobny do rachunków Warszawy (a wi c miasta sto ecznego) w pierwszej
po owie XVII wieku313.
Stan zachowania róde (luki, ogólnikowo przekazów) nie pozwala na poznanie wydatków na
poszczególne kategorie. Nierozpoznane s jak na razie tak e dochody miasta. Poznanie tej sfery ycia
miejskiego da oby obraz stosunku dochodów do wydatków. Do lepszej oceny ukazanego powy ej ma-
teria u ród owego bardzo przydatny by by materia z innych miast o podobnej wielko ci i znaczeniu,
jak Wielu . Powy sze ustalenia nie pozwalaj wobec tego na formu owanie ostatecznych wniosków.
Traktujemy je raczej jako zarysowanie tematu i ukazanie tropów, którymi nale y i oraz materia po-
równawczy. Analiza nast pnego pó wiecza (zw aszcza osobnych ksi g rachunkowych) pozwoli na
okre lenie, czy struktura wydatków by a podobna, czy pojawi y si nowe potrzeby314. Zwarzywszy na
fakt, e XVI stulecie by o czasem najwi kszego rozkwitu nie tylko Wielunia, interesuj ce by oby
prze ledzenie, jak upadek miasta w wieku XVII by widoczny w sferze wydatków315.
313
J. Lileyko, ycie codzienne w Warszawie za Wazów, Warszawa 1984, s. 81.
314
Interesuj ce jest np. czy znany dotychczas wydatki dla baka arza (17 gr) za wystawienie komedyi w 1589 i 1594 r. by y
tylko sporadyczne, czy w ród ówczesnych mieszczan istnia o zapotrzebowanie na teatr; J. Dr-Durski, O mieszcza skim te-
atrze renesansowym w Polsce, Pami tnik Teatralny 1953, t. 2, z. 3, s. 68 69.
315
Bardzo ogólnie dla ko ca XVIII wieku uczyni a to Anna Serwci ska, Z dziejów Wielunia w drugiej po owie XVIII w., [w:]
Siedem wieków Wielunia. Studia i materia y, red. R. Rosin, Warszawa ód 1987, s. 93 109.
69
Damian Wro ski
Po czenie Starej i Nowej Cz stochowy
Okres konstytucyjny Królestwa Kongresowego uwa any jest powszechnie za wietn kart
w dziejach planowania w Polsce. Cz stochowa zawdzi cza temu okresowi przedsi wzi cia w wielkim
stylu, czyli projekt po czenia Starej i Nowej Cz stochowy1.
Pocz tkowy okres zaborów charakteryzuje si wzrostem znacz cych osi gni cywilizacyjnych.
Postawa wielu Polaków by a aktywna. G ównymi animatorami porz dkowania i modernizacji wielu
dziedzin gospodarki byli Stanis aw Staszic, Ksawery Drucki-Lubecki, Rajmund Rembieli ski, bracia
ubie scy, Tomasz i Antoni Ostrowscy, Józef Radoszewski, Zamoyscy, Ignacy Starzy ski, Rafa Bra-
toszewski, Konstanty Woli ski, Stefan Z otnicki i wielu innych. Opowiadali si oni za reform sto-
sunków spo eczno-gospodarczych, w pierwszej kolejno ci chodzi o o uprzemys owienie kraju. Przo-
dowa o wówczas województwo kaliskie oraz region ódzki. Zrodzi y si pomys y uformowania nowo-
[ Pobierz całość w formacie PDF ]