[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Głównym teatrem działań w tym czasie stał się wschód. W maju bunt Korpusu
Czechosłowackiego (liczący ok. 50 tys. oficerów i żołnierzy, wystawiony z jeńców wojennych jeszcze
za czasów Rządu Tymczasowego). Wojska te starały się dotrzeć do Władywostoku, skąd miały być
przetransportowane do Francji. Zajęli całą transsyberyjską linię kolejową i skierowali się na Kazań
(który zajęli) sukcesy te wykorzystali przeciwnicy władzy sowieckiej na Syberii. W czerwcu w
Samarze powołano Komitet Członków Konstytuanty (Komucz) > jego przedstawiciele zwołali w
Ufie Naradę Państwową ! wyłoniono kierowany przez Awksientiewa Dyrektoriat, mający stanowić
jedyny rząd wszechrosyjski - 2 miesiące pózniej obalony przez Aleksandra Kołczaka ! okrzyknął
się Najwyższym Zarządcą Rosji. Po pewnym czasie jego władzę uznały inne ośrodki
kontrrewolucyjne (ale miało to charakter formalny) oraz rządy państw Ententy (oznaczało to
konkretną pomoc materialną). Po okresie tarć w styczniu 1919 r. doszło też do konsolidacji
ośrodków władzy na południu Rosji Denikin został uznany przez Krasnowa Głównodowodzącym
Siłami Zbrojnymi Południa Rosji.
Pierwsze sukcesy białych wynikały z przejściowej słabości militarnej czerwonych . Regularna
armia rozpadła się po przewrocie pazdziernikowym (do czego przyczynili się walnie bolszewicy
znosząc stopnie wojskowe) w jej miejsce 15 (28) stycznia 1918 r. utworzono Robotniczo-Chłopską
Armię Czerwoną (RKKA), a kilka dni pózniej Robotniczo-Chłopską Marynarkę Wojenną (RKKF)
miała to być armia nowego typu , klasowa, o charakterze milicyjnym, wzmocniona bolszewickimi
aktywistami i w razie potrzeby, ochotniczo czerwonogwardzistami. W ograniczonym zakresie
dopuszczano do służby specjalistów wojskowych, zawodowych oficerów (zwykle niższych rang).
Trocki który w marcu 1918 r. objął kierownictwo komisariatu ds. wojskowych i morskich -
postanowił (wbrew sprzeciwom wielu czołowych działaczy, m.in. Stalina) nakazać, pod grozbą
rozstrzelania, mobilizację dawnych oficerów w efekcie po stronie bolszewików wystąpiła
dawnego korpusu oficerskiego (składającego się już w większości z rezerwistów lub pospiesznie
przeszkolonych cenzusowców, mających co najmniej średnie wykształcenie). W maju przywrócono
powszechny obowiązek służby wojskowej w efekcie w czerwcu RKKA liczyła ok. pół miliona ludzi.
Wobec niskiego morale zmuszanych do służby żołnierzy, masowo dezerterujących, najbardziej
godnymi zaufania były jednostki tzw. internacjonalistów Polacy, Aotysze, Niemcy, Węgrowie itd.,
walczący po stronie bolszewików w imię ideowych przekonań. Trocki żeby wzmóc spoistość armii
zaprowadził twardą dyscyplinę z karą śmierci włącznie.
Losy wojny rozstrzygnęły się w 1919 r. W marcu Kołczak przystąpił do ofensywy, zajmując Ufę !
wojska Frontu Wschodniego odbiły miasto i opanowały Jekaterynburg i Czelabińsk. Oddziały
białych (trapione powstaniami organizowanymi m.in. przez eserowców) cofały się na wschód w
działaniach po ich stronie, uczestniczyła polska Dywizja Syberyjska płk. Czumy. Dalsza faza
kontrnatarcia czerwonych nastąpiła jesienią i zimą zajęli Omsk, Tomsk i Irkuck. Mienszewicy
(którzy czasowo przechwycili władzę w mieście) wydali czerwonym Kołczaka szybko osądzony i
rozstrzelany. Ostatki wojsk białych schroniły się na terytorium tzw. Mongolii Zewnętrznej tam
rozbite w sierpniu 1921 r.
Sukcesu białym nie przyniosły też dwukrotnie podejmowane natarcia na Piotrogród wpłynęly
jednak w pewnym stopniu na rozwój sytuacji na (wówczas najważniejszym) południowym froncie
wojny. Denikin (który wzmocnił swoje siły) w czerwcu zdobył Carycyn potem Ukrainę, Kursk i Orzeł
oraz zagroził Moskwie. W listopadzie jednak odbito Kursk, a w grudniu wojska Frontu
Południowego przywróciły władzę sowiecką nad Ukrainą. W styczniu 1029 r. zajęto Rostów potem
Odessę i Noworosyjsk ! pobity Denikin przekazał władzę gen. Piotrowi Wranglowi i udał się na
emigrację.
Jego wojska stanowiły ostatnią nadzieję białych . Sowieckie dowództwo odłożyło rozprawę z
Wranglem na czas wojny z Polską po jej zakończeniu (listopad 1920) wojska Frontu Południowego
[ Pobierz całość w formacie PDF ]